Knjiga „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” promovisana u Beogradu

Nj.K.V. Princeza Jelisaveta Karađorđević » Vesti » Knjiga „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” promovisana u Beogradu

Knjiga „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” promovisana u Beogradu

June 18th, 2021

Princeza Jelisaveta i Nil Balfur sa sinom Nikolasom ispred knjižare “Geca Kon” (Foto: Željko Sinobad, izvor: Artis Centar)

U knjižari „Geca Kon” u Beogradu 14. juna je održana promocija drugog, dopunjenog izdanja knjige „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” Nila Balfura i Sali Makej (Službeni glasnik, Beograd, 2021). Knjigu su predstavili autor Nil Balfur, princeza Jelisaveta Karađorđević i Petar V. Arbutina, urednik izdanja.

Drugo, dopunjeno izdanje knjige „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” objavljeno je povodom osamdeset godina od puča 27. marta 1941. i deset godina od rehabilitacije kneza regenta Pavla Karađorđevića (1893-1976), a sadrži, kao dodatak, donedavno nedostupna dokumenta Britanske obaveštajne službe, koja po rečima Nila Balfura, potvrđuje sve što je rečeno u knjizi.

Balfur je ovom prilikom istakao da je knez Pavle uoči Drugog svetskog rata pokušavao da upozori zvanični London na opasnost od nemačkog nacističkog vođe Adolfa Hitlera, prenosi dnevni list Politika. „Molio je Britance da mu pomognu avionima, brodovima i naoružanjem, a shvaćen je površno i sa podsmehom. Kad je Britaniji odgovaralo da gurne Jugoslaviju u rat, da izvrši samoubistvo, Pavle je to odbio”, rekao je Balfur.

Prema njegovim rečima, nakon izbijanja Drugog svetskog rata, knez Pavle je birajući između ljubavi prema Britaniji i dužnosti prema Jugoslaviji, odlučio da sačuva svoju zemlju potpisivanjem Trojnog pakta 1941. godine. Usledile su demonstracije 27. marta i vojni puč kojim je svrgnut knez Pavle i poslat u izgnanstvo, dok su Kraljevinu Jugoslaviju okupirale Nemačka i Italija nakon kratkog Aprilskog rata. „Doživeo je da mu najveći prijatelji (Britanci) organizuju puč. To je najsramotniji trenutak britanske istorije”, ocenio je Balfur.

Britanski bankar i političar prisetio se da je upoznao kneza Pavla pred venčanje sa njegovom ćerkom Jelisavetom, i da je Karađorđevića doživeo kao „najtužnije ljudsko biće” koje je ikada sreo. Nil Balfur i Sali Makej su 1980. godine objavili knjigu „Paul of Yugoslavia: Britain’s Maligned Friend”, a njeno prvo izdanje na srpskom jeziku pojavilo se 1990. godine.

Govoreći o knjizi, princeza Jelisveta je objasnila kako je prikupljena građa kojom je dopunjeno drugo izdanje: „Imala sam mogućnost da u Londonu otkrijem tajnu dokumentaciju, što smo dodali na kraj knjige, koja objašnjava šta su Englezi uradili, kome su i koliko platili. To otkriva potpuno drugi aspekt prošlosti.”

Urednik izdanja Petar V. Arbutina ocenio je da je knez Pavle „najbolja, najsvetlija i najtragičnija ličnost srpske istorije i politike” i ocenio: „Trud Balfura da napiše jednu personalnu istoriju važnih decenija za sudbinu Srbije i Jugoslavije je tim veći, jer nema aspekta kog nije istražio i osvetlio, a koji je ukomponovan u kompleksnu sliku o tragediji kneza Pavla.”

Promociji su prisustvovale Maja Gojković, ministarka kulture i informisanja u Vladi Republike Srbije, Jelena Trivan, direktorka Službenog glasnika, Nikolas Balfur, sin princeze Jelisavete Karađorđević i Nila Balfura, kao i brojni građani. Nil Balfur i princeza Jelisaveta su nakon promocije potpisivali primerke knjiga i razgovarali sa posetiocima, a ovde možete videti delić atmosfere sa ovog događaja:

View this post on Instagram

A post shared by Tahir Hasanovic (@greenlionbg)

Fotografije sa beogradske promocije i potpisivanja knjige možete pogledati na Facebook stranici Artis Centra.

Knjiga „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija” je narednog dana, 15. juna 2021, predstavljena i u Novom Sadu, a fotografije i video zapis sa ovog događaja pogledajte ovde.

O knjizi…

Povodom osamdeset godina od puča 27. marta 1941. i deset godina od rehabilitacije kneza regenta Pavla Karađorđevića (1893-1976) JP Službeni glasnik je objavio drugo, dopunjeno izdanje knjige Nila Balfura i Sali Makej „Knez Pavle Karađorđević – Jedna zakasnela biografija”.

Objavljena prvi put 1980. u Engleskoj, odnosno 1990. godine u Jugoslaviji, ova biografska knjiga nastajala je u periodu od jedne decenije. Pažljivo istražena relevantna istorijska građa, serija razgovora sa važnim akterima različitih događaja, a pre svega sa samim knezom, koji je decenijama odbijao da govori o puču i godinama progona i defamacije, koji su usledili nakon puča, oblikovani su u objektivno, prijemčivo štivo koje za cilj ima da publici približi i jednu neobičnu, dugo stigmatizovanu ličnost, ali i vreme i okolnosti u kojima je ta ličnost živela i delala.

Ko je zaista bio knez Pavle Karađorđević? Zašto se u tolikoj meri nije uklopio u specifično srpsko i jugoslovensko društvo svog vremena? Da li je imao ambiciju da preotme presto maloletnom sinovcu kralju Petru I Karađorđeviću? Ko su njegovi preci? Otkud takva strast prema umetnosti i muzeologiji? Kakav odnos je imao sa porodicom? Na koji način je video svojevrsni proces evropskih integracija ondašnje Kraljevine Jugoslavije? Kako je on doživljavao nužnost dijaloga sa Hitlerom, šta je mislio o Musoliniju, grofu Ćanu, Stojadinoviću i drugim političkim figurama sa kojima je morao da sarađuje? Zašto mu je bilo toliko teško da se odupre različitim pritiscima? Naposletku, zašto je decenijama ćutao? – ovo su samo neka od pitanja na koje ova knjiga nudi nepristrasne, po samog kneza često oštre odgovore. Nil Balfur i Sali Makej nisu nikoga štedeli u ovom delu, a ponajmanje glavnog junaka ove temeljno istražene i zanimljivo ispričane priče.