Naslovna strana

“Delta fondacija” je u utorak, 7. feburara 2012. godine, u hotelu “Kontinental” održala humanitarnu aukciju 13 predmeta poznatih domaćih i inostranih ličnosti iz domena kulture, umetnosti, sporta i biznisa. Prodajom ovih predmeta prikupljeno je 33.700 evra, a sva novčana sredstva sakupljena u ovoj akciji namenjena su poboljšanju nastave i kvaliteta života učenika Škole za osnovno i srednje obrazovanje dece sa invaliditetom “Anton Skala” iz Stare Pazove. Početna cena za svaki od ponuđenih i prodatih aukcijskih predmeta bila je 500 evra, a na listi dragocenosti našle su se lične stvari, rukopisi i potpisi znamenitih ljudi iz javnog života i bliže i dalje istorije. Aukcija “Delta fondacije” otvorena je setom češkog porcelana iz kolekcije kneginje Jelisavete Karađorđević, verifikovanim kraljevskim pečatom, a među ostalim prodatim predmetima našli su se i takvi rariteti kao što su: potpis engleskog kralja Džordža Trećeg; uvodna reč kneza Pavla za “Umetnički pregled” iz 1937. godine; knjiga “Partitura mog života” dirigenta Zubina Mehte – jedan od ukupno deset primeraka sa potpisom autora; držač za violinu virtuoza Stefana Milenkovića; knjiga “Prijatelji moga veka” Dobrice Ćosića, u kompletu sa naočarima i futrolom za naočari ovog književnika; reprodukcija pasoša Kneževine Srbije na ime Vuka Stefanovića Karadžića, izdatog 1852. godine; pismo kneginje Ljubice iz 1842. godine; uramljeno pismo Evite Peron sa originalnom kovertom; kopačka Kristijana Ronalda; patika i majica Rafaela Nadala; nalivpero Miroslava Miškovića, predsednika “Delta holdinga”… Predmet koji je na aukciji postigao najvišu cenu bio je plakat štampan povodom 25. godišnjice snimanja filma “Kum” (režija: Frensis Ford Kopola, 1972), koji je u Beograd stigao sa potpisima Marlona Branda, Ala Paćina, Džejmsa Kana, Roberta Divala i Dajane Kiton.

Iz štampe je izašla monografija “Muzej kneza Pavla” na engleskom jeziku (“The Prince Paul Museum”, Narodni muzej, Beograd, 2012.), a ovo kapitalno izdanje svečano je promovisano u Narodnom muzeju u Beogradu, u sredu, 11. aprila 2012. godine, u 18 h. Na prezentaciji monografije govorili su: Tatjana Cvjetićanin, direktor Narodnog muzeja, Ksenija Todorović, urednica izdanja na engleskom jeziku, dr Irina Subotić, istoričar umetnosti i profesor na Filozofskom fakultetu, i dr Miroslav Timotijević, dok je o zaostavštini kneza Pavla govorila njegova kćerka, princeza Jelisaveta Karađorđević. Monografska publikacija “Muzej kneza Pavla” izvorno se pojavila u izdanju Narodnog muzeja još 2009. godine, u ediciji “Muzejske godine”. Knjiga svedoči o istorijatu i ogromnom kulturnom značaju Muzeja kneza Pavla, kao i o ulozi kneza Pavla Karađorđevića u osnivanju ove institucije, sakupljanju i organizovanju njenog umetničkog blaga i ucrtavanja Beograda i Kraljevine Jugoslavije na mape moderne umetnosti i kulture Evrope i sveta.

Narodni muzej u Beogradu obeležio je 168. godišnjicu svog postojanja svečanošću održanom 10. maja 2012. godine u atrijumu Narodnog muzeja. Kao i svake godine, ovo je bio trenutak za podsećanje na najznačajnije projekte koji su obeležili prethodnu godinu, prilika da se Narodni muzej zahvali svojim darodavcima, saradnicima, prijateljima i partnerima, kao i da se dodele plakete zaposlenima i nagrade za najbolji diplomski rad iz oblasti istorije umetnosti. Tatjana Cvjetićanin, direktor Narodnog muzeja, uručila je kneginji Jelisaveti Karađorđević zahvalnicu za uspešnu saradnju na realizaciji izložbe Art Tura i dugogodišnju saradnju na programima promocije kulturne baštine. Pored princeze Jelisavete, zahvalnice su dobili i kompanije Hewlett-Packard i Telenor, gospođa Svetlana Šupe, Komunalna policija grada Beograda i Gradska opština Stari grad, takođe angažovani u ostvarivanju projekta Art Ture.

VIII Memorijal “Knez Pavle” održan je na terenu Golf kluba Beograd na Adi Ciganliji 26. i 27. maja 2012. godine. Na ovom tradicionalnom golf turniru, koji se organizuje pod pokroviteljstvon Njenog Kraljevskog Visočanstva kneginje Jelisavete Karađorđević, učestvovalo je 72 takmičara, koji su svojim umećem pokušali da se probiju u finale, na kojem je nastupilo 36 najboljih. Nakon vikenda za uživanje u prirodi i takmičenja koje je završeno u najlepšem sportskom duhu, princeza Jelisaveta Karađorđević je pobednicima turnira čestitala i uručila priznanja.

Pod pokroviteljstvom Njenog Kraljevskog Visočanstva kneginje Jelisavete Karađorđević, Akademija umetnosti u Beogradu je održala ART FINALE 2012 – festival postignuća studenata svih svojih studijskih programa, čime je svečano zaokružila još jednu veoma uspešnu školsku godinu. Ponosna na 17 godina svog postojanja, Akademija umetnosti je studente, profesore i projatelje dočekala u prostoru Bašte u Balkanskoj 21, 21. juna 2012. Ovom prilikom su proglašeni najbolji studenti na svim studijskim programima osnovnih studija u protekloj školskoj godini, a princeza Jelisaveta je uručila specijalnu nagradu “Sveti Vid” Hadži-Aleksandru Đuroviću, dobitnku ovog priznanja za 2011. godinu.

Izložba fotografija “Ani – trag na Putu svile” kneginje Jelisavete Karađorđević svečano je otvorena u Galeriji Kulturnog centra “Laza Kostić” u Somobru, u ponedeljak, 9. jula 2012. godine. Brojnim prisutnim posetiocima obratili su se princeza Jelisaveta i, u ime organizatora, Dušan Đoković, osnivač i predsednik Saveta Akademije umetnosti u Beogradu. Izložbena postavka, pripremljena za građane Sombora, sačinjena je od 30 odabranih radova iz foto-kolekcije koju je princeza Jelisaveta zabeležila tokom putovanja kroz oblast Ani u Turskoj, i koja predstavlja svojevrsno svedočanstvo o drevnoj kulturi Jermena. Fotografije su nastale kao plod saradnje princeze Jelisavete i fondacije “Lendmarks”, organizacije koja se bavi zaštitom drevnih spomenika kulture širom sveta. Projekat je podržala turska državna administracija, a Princeza je u oblast Ani putovala u svojstvu zvaničnog fotografa internacionalne arheološke ekspedicije sastavljene od predstavnika Sjedinjenih Američkih Država, Francuske, Turske i Jermenije, koja je imala zadatak da istraži iskopine od izuzetnog značaja za svetsku kulturnu baštinu i dokumentuje nalaze o vremenu najvećeg uspona pravoslavne jermenske države.

Leto 2012. godine je za princezu Jelisavetu bilo u znaku likovnih umetnosti: samostalna izložba slika proslavljenog beogradskog akademskog slikara Milana Cileta Marinkovića svečano je otvorena 8. avgusta 2012. godine u kotorskoj galeriji “Kod Homena”. Izložbu je otvorila Njeno Kraljevsko Visočanstvo princeza Jelisaveta Karađorđević, a brojnu publiku su pozdravili i mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i slikar Cile Marinković. Postavkom su obuhvaćena dela urađena raznovrsnim tehnikama i u različitim formatima, pri čemu je posetiocima pružena prilika da prate hronološki razvoj umetničkog izraza ovog slikara – od crteža i ulja na dasci nastalih u ranom periodu Marinkovićevog stvaralaštva, preko slika iz njegovog pariskog perioda, sve do nekoliko ovogodišnjih pastuozno izvedenih portreta. Otvaranje izložbe Cileta Marinkovića za Kotor je predstavljala jedan od najvažnijih umetničkih događaja leta.

Dugogodišnji napori kneginje Jelisavete da skine ljagu sa imena svog oca i njegove nepravedne i istorijski netačne reputacije narodnog neprijatelja rezultirali su rehabilitacijom kneza Pavla Karađorđevića. Organizacioni odbor Vlade Srbije za prenos posmrtnih ostataka članova porodice Karađorđević, kojim je predsedavao predsednik Srbije Tomislav Nikolić, 21. septembra 2012. godine  je doneo odluku da se na Oplencu sahrane supružnici knez Pavle i knjeginja Olga i njihov sin knežević Nikola. Njihovi posmrtni otaci ekshumirani su 28. septembra sa groblja u Lozani u Švajcarskoj, u prisustvu kneginje Jelisavete, njene dece i ambasadora Srbije u Švajcarskoj. Kovčezi kneza Pavla, kneginje Olge i kneževića Nikole bili su izloženi u Sabornoj crkvi u Beogradu u četvrtak, 4. oktobra, i u petak, 5. oktobra 2012. godine, a liturgiju je služio patrijarh Irinej, koji je u svom obraćanju poručio da je posle sedam decenija “ispravljena istorijska nepravda prema knezu koji je bio veliki patriota”.

Posmrtni ostaci kneza Pavla, kneginje Olge i kneževića Nikole Karađorđevića položeni su u kriptu crkve Svetog Đorđa na Oplencu u subotu, 6. oktobra 2012. godine, uz najveće državne počasti. Sahrani su prisustvovali samo članovi porodice Karađorđević, a ceremoniji predsednik Srbije Tomislav Nikolić, članovi porodice Karađorđević, ministri u Vladi Republike Srbije, diplomate, predstavnici SPC, kao i brojni građani. Kovčeg kneza Pavla su u kriptu spustili pripadnici Garde, a kneginje Olge i kneževića Nikole mladići obučeni u šumadijsku nošnju.

Predsednik Srbije Tomislav Nikolić je izjavio da će sahranom kneza Pavla, kneginje Olge i kneževića Nikole na Oplencu Srbija skinuti sa leđa deo teškog tereta koji je sama natovarila na sebe: “Danas na Oplencu ispravljamo nepravdu koja je počinjena prema knezu Pavlu, onome koji je doživeo čestu srpsku sudbinu – da bude uvažavan u svetu, a osuđen u svojoj otadžbini. Predajemo njegove mošti svetoj srpskoj zemlji. On će da nađe smirenje pored svojih predaka i potomaka, a nama ostaje da se molimo za njegov večni mir, za spasenje njegove duše, i da radimo predano i danonoćno za mir i prosperitet Srbije koju nam je ostavio, da je čuvamo i očuvamo za naše potomke.”

Predsednik Nikolić je rekao da je ovo veliki dan za Srbiju i da bi svi građani, bez obzira na lična uverenja i verska ubeđenja, trebalo da budu ponosni što odužujemo dug prema precima: “Danas potomcima ukazujemo na jedini put kojim mogu da stignu do samopoštovanja i poštovanja drugih, kojim mogu da postanu dostojni svojih slavnih predaka. Koliko je naroda u svetu koji su imali careve, carice, kraljeve, kraljice, kneževe, kneginje?

Princeza Jelisaveta, kći kneza Pavla Karađorđevića, prisutnima se obratila rečima: “Danas jedna velika nepravda više ne postoji. Jedna velika rana je zatvorena i zahvaljujem predsedniku Srbije što je moj otac ponovo u Srbiji. Živela Srbija!”