Naslovna strana

Kneginja Jelisaveta je u nedelju, 7. novembra 2010. godine, sa prijateljima posetila arheološki park Viminacijum, rimski grad i utvrđenje smešteno na 95km od Beograda, u Starom Kostolcu.

Obilazeći kompleks, Kneginja se posebno zadržala u natkrivenom Mauzoleju, Rimskoj vili koja će biti u potpunosti završena krajem ove godine, i u amfiteatru za 12.000 gledalaca čiju rekonstrukciju domaćini najavljuju za 2012. godinu.

Arheološki park Viminacijum nalazi se na ušću Mlave u Dunav i obuhvata prostor nekadašnjeg rimskog grada i vojnog logora (220 hektara uže gradskog jezgra i preko 450 hektara šire gradske teritorije). Lociran na strateškom raskršću puteva koji su povezivali severni deo Balkanskog poluostrva sa ostalim delovima rimske imperije i smešten u neposrednoj blizini Dunava, Viminacijum je predstavljao snažno vojno uporište i izuzetno značajan administrativni, trgovački i industrijski centar. Zahvaljujući svojoj veličini, razvijenosti i povoljnom geografskom položaju, naselje je steklo status glavnog grada rimske provincije Gornje Mezije (Moesia Superior), i to najpre municipijuma (municipium), a potom i kolonije (colonia), odnosno grada sa punom autonomijom. Pored grada nalazi se kastrum (castrum), tj. legijski logor, koji je bio jedan od dva najveća utvrđenja u provinciji i centralna tačka u u odbrani mezijskog Podunavlja.

Ostaci Viminacijuma danas počivaju ispod obradivih površina, a predmeti i fragmenti predmeta iz rimskog perioda rasuti su u oraničnim brazdama. Na tom prostoru nalaze se izuzetni objekti kao što su akvadukt u dužini od blizu 10 km, kasnoantičke bazilike, poljoprivredna imanja rimskih vojnika-veterana, vile rustike, rimski putevi koji su povezivali Viminacijum sa susednim gradovima itd. Opljačkan i uništen sredinom V veka, Viminacijum je ostao zaboravljen pod zemljom kao Pompeji, koji su 79. godine nestali pod naletom lave iz Vezuva. Ta analogija, ali i činjenica da ostaci rimskog grada i vojnog logora predstavljaju svetski dragulj, razlog su što je Viminacijum dobio naziv balkanski Pompeji.

Viminacijum je stavljen pod zaštitu države 1949. godine kao spomenik kulture – arheološko nalazište, a 1979. godine je proglašen izuzetnim kulturnim dobrom. U istraživanju rimskog grada i vojnog logora učestvuje tim sastavljen od izuzetnih stručnjaka iz različitih oblasti (arhelozi, matematičari, geolozi…), koji ima za cilj da trgovi i hramovi, pozorišta i hipodrom, kupatila, ulice i četvrti grada izrone iz oranica u kojima se vekovima nalaze, i postanu deo svetske i naše kulturne baštine.

Turistička ponuda Viminacijuma obuhvata nekoliko atraktivnih lokaliteta, među kojima su carski mauzolej, terme, severna kapija vojnog logora, amfiteatar i dr., a istraženi objekti su zaštićeni specijalnim lameliranim konstrukcijama i pokrivačima koji predstavljaju budućnost u prezervaciji arheoloških nalazišta. Upotreba materijala od lakog lameliranog drveta dozvoljava da se u prostoru premoste veliki rasponi bez ikakvog oslonca u samom objektu, a postavljanje konstrukcije ne ugrožava arheološke slojeve.

Carski mauzolej je jedan od najreprezentativnijih arheoloških objekata u ovom delu Evrope i sigurno jedan od najlepših u našoj zemlji. Imajući u vidu njegove neuobičajene karakteristike, sa sigurnošću se može reći da je na ovom mestu sahranjena osoba koja je u rimskoj hijerarhiji zauzimala izuzetno visoko mesto.

Rimski amfiteatar u Viminacijumu jedini je antički amfiteatar u centralnobalkanskom i jugoistočnom delu Evrope, a arheolozi smatraju da je mogao da primi čak 12.000 gledalaca. Lokalitet je u velikoj meri očuvan, a do sada su otkriveni celi kameni blokovi, kao i gvozdena osovina masivnih drvenih vrata kojima se izlazilo u arenu. Očekuje se da će amfiteatar biti u potpunosti istražen i zaštićen do 2012. godine.

Jedna od turističkih atrakcija Arheološkog parka Viminacijum jeste i velelepna Rimska vila (Domus Scientiarum). Objekat je sazidan sa ciljem da u autentičnom antičkom ambijentu ugosti posetioce i obezbedi nesmetani rad multidisciplinarne ekipe naučnika, a namenjen je i organizaciji kongresa i tematskih skupova. Zgrada je projektovana u formi rimske vile rustike, a ima površinu od 5.000 kvadratnih metara u dva nivoa: nadzemni ili gornji nivo se sastoji od niza atrijuma oko kojih se nalaze kancelarije, laboratorije i prostorije za individualni rad stručne ekipe i smeštaj posetilaca, a na ovom nivou se nalaze i biblioteka sa čitaonicom, dokumentacioni centar i replika rimskih termi u funkciji manjeg spa centra; na podzemnom ili donjem nivou biće smešteni muzej eksponata iskopanih u Viminacijumu, depoi i sale. U toku je poslednja faza opremanja Rimske vile, a njen završetak se očekuje do kraja 2010. godine.

Saznajte više…

• Posetite sajt Arheološkog parka Viminacijum